Nếu bây giờ có 1 bạn đến hỏi mình “Hannah ơi phát âm CHUẨN Tiếng Anh CÓ THỰC SỰ CẦN THIẾT không?”, bạn sẽ nhận được câu trả lời “Câu trả lời sẽ là CÓ và KHÔNG phụ thuộc vào công việc, nhu cầu, sở thích…” của bạn.
Trước hết phải định nghĩa thế nào là “chuẩn”? Mình thấy có khá nhiều luồng ý kiến và tranh luận xung quanh vấn đề này. Tưởng tượng nội dung 1 cuộc trò chuyện về phát âm Tiếng Anh sẽ có thể theo chiều hướng này:
- Bạn A: Phải giống Anh hoặc Mỹ mới gọi là “chuẩn” nhé.
- Bạn B: Ủa còn giọng Úc/Canada/New Zealand thì sao? Những nước này Tiếng Anh cũng là ngôn ngữ mẹ đẻ của họ đó.
- Bạn C: 2 người kể thiếu Singapore rồi. Tiếng Anh được xem là ngôn ngữ đầu tiên và chính thức (1st & official language) của quốc đảo này nè.
- Bạn D: Trong lúc mấy bạn còn bận cãi nhau thì tui đã tra Google được nguyên cái list mấy quốc gia được chính phủ Anh công nhận Tiếng Anh là ngôn ngữ mẹ đẻ nè: https://medium.com/oakary/native-ns-vs-non-native-nns-english-speaker-b34e77d4538
- Bạn A: !@#$%^&*
Và câu chuyện cứ thế tiếp diễn……………..
Trước hết, chúng ta nên phân biệt 2 khái niệm “Pronunciation” và “Accent”. Theo từ điển Cambridge:
PRONUNCIATION: how words are pronounced – tạm dịch là cách các từ được phát âm.
Để phát âm 1 từ, chúng ta phải đẩy hơi từ phổi lên cuống họng và dây thanh quản, đi qua lưỡi, răng, môi, đôi khi hơi còn đi qua phần mũi. Chúng ta có thể thay đổi âm thanh được phát ra bằng cách kiểm soát phần cơ (muscles) ở cổ họng, lưỡi, môi từ đó tác động lên khẩu hình miệng & luồng hơi đi ra. Ta có thể dễ dàng nhận những ngôn ngữ khác nhau đòi hỏi việc sử dụng và phát triển những vùng cơ khác nhau. Vd: Tiếng Anh: Khi phát âm, đầu lưỡi chuyển động và chạm vào nhiều nơi trong khoang miệng. Trong khi đó khi phát âm Tiếng Việt, đầu lưỡi thường ở khoảng giữa khoang miệng. Bạn thử nói 2 câu này để so sánh nhé:
- “I am an English teacher”
- “Tôi là giáo viên dạy Tiếng Anh”
Vậy nên, khi nói một ngôn ngữ không phải mẹ đẻ của mình, ta thường gặp khó khăn trong việc phát âm ngôn ngữ đó do các vùng cơ cần sử dụng cho ngôn ngữ mới chưa được phát triển đủ. Trong lớp phát âm đang dạy, mình chủ yếu hướng dẫn học viên cách kiểm soát và luyện tập những vùng cơ này để có thể phát âm rõ ràng và dễ nghe, tránh bị nhầm lẫn khi phát âm giữa từ này và từ khác.
Có 5 YẾU TỐ QUAN TRỌNG của việc phát âm Tiếng Anh tốt:
- IPA (Bảng phiên âm quốc tế): hệ thống các ký hiệu ngữ âm được sử dụng nhằm thể hiện các âm tiết trong mọi ngôn ngữ
- Word stress (trọng âm): Những âm tiết cần được nhấn trong 1 từ
- Sentence stress (nhấn trong câu): Những từ cần được nhấn trong 1 câu
- Linking (nối âm): Nối các âm trong 1 từ hoặc các từ trong 1 câu
- Intonation (ngữ điệu): Cách mà giọng chúng ta lên xuống khi nói
ACCENT: the way in which people in a particular area, country, or social group pronounce words – cách mà người từ 1 vùng lãnh thổ, đất nước hoặc nhóm người trong xã hội phát âm 1 từ, hay nói cách khác accent là giọng đặc trưng của 1 vùng miền hoặc lãnh thổ. Một người phát âm tốt (good pronunciation) vẫn có thể có giọng vùng miền đặc trưng.
Quay trở lại câu hỏi CÓ CẦN PHÁT ÂM CHUẨN TIẾNG ANH không?
Quan điểm cá nhân của mình là chúng ta NÊN CÓ PHÁT ÂM TỐT (good pronunciation) để dễ dàng truyền đạt điều muốn nói đến người nghe, không gây nhầm lẫn trong giao tiếp. Đặc biệt nếu bạn là giáo viên dạy Tiếng Anh thì điều này còn đặc biệt quan trọng hơn nữa vì bạn không muốn đào tạo ra những thế hệ người học phát âm sai tè lè và không thể diễn đạt 1 cách trọn vẹn khi nói Tiếng Anh.
Về giọng vùng miền (accent), có nên luyện tập để nói cho giống người Mỹ, người Anh, Úc…hay không là phụ thuộc vào sở thích của bạn. Đối với mình thì nó được xếp vào hạng mục “Nice to have” – có thì tốt chứ không phải là “Must have” – Bắt buộc phải có. Mình đặc biệt thích giọng Mỹ (do coi phim Mỹ nhiều và trước đây từng được học 1 cô giáo nói giọng Mỹ cực hay) nên đã tập luyện để accent của mình giống giọng Mỹ.
Lý do thứ 2 mình nghĩ chúng ta nên cố gắng luyện phát âm tốt là để luyện kỹ năng nghe tốt hơn. Như có đề cập ở trên, một trong những yếu tố quan trọng của phát âm Tiếng Anh tốt là Linking (nối âm).
Để minh họa cho Linking, chúng ta hãy cùng nghe thử 4 câu đầu của bài hát “The Climb” của Miley Cyrus: https://www.youtube.com/watch?v=aBL7h1VCtf8
Khi nghe kĩ bạn sẽ thấy những âm được mình in đậm ở dưới được nối với nhau chứ Miley không hát rõ từng từ ra:
“I can almost see it
That dream I‘m dreaming but
There’s a voice inside my head saying
You’ll never reach it”
Tương tự như vậy khi nói Tiếng Anh với tốc độ bình thường, người bản ngữ luôn có xu hướng nối âm cuối của một từ với âm đầu của từ đứng kế nó. Nếu không hiểu được quy tắc Linking cũng như không có thói quen nối âm khi nói Tiếng Anh, bạn dễ dàng bị “choáng” và bối rối khi nghe 1 người bản ngữ nói hoặc rất khó theo dõi 1 bộ phim Tiếng Anh mà không cần phụ đề dù trong bụng có có 1 “kho” từ vựng và ngữ pháp.
Lý do cuối cùng cho việc tại sao nên phát âm Tiếng Anh chuẩn: để tăng band điểm IELTS của bạn nếu bạn có ý định tham gia kì thi này.
Phần thi Speaking của IELTS được chấm dựa trên 4 tiêu chí: Fluency (độ trôi chảy), Lexical Resource (vốn từ vựng), Grammar Range & Accuracy (Khả năng vận dụng các cấu trúc ngữ pháp đa dạng với độ chuẩn xác cao) và Pronunciation (Phát âm). Mình đã dễ dàng đạt được IELTS Speaking 8.0 ngay trong lần thi đầu tiên chủ yếu nhờ phát âm tốt và tự nhiên dù chỉ sử dụng từ vựng khá đơn giản trong văn nói. Hiện tại thì mình đang cố gắng trau dồi vốn từ học thuật của mình nhiều hơn nữa với mong muốn có thể đạt Speaking 8.5 trở lên 🙂
Hi vọng các bạn thấy bài viết hữu ích. Hannah rất hoan nghênh những ý kiến đóng góp mang tính xây dựng nên nếu bạn có ý kiến phản hồi, hãy comment ở dưới cho mình biết nhen 😉
Ngoài ra, tháng 9/2020 này mình sẽ mở 1 lớp Tiếng Anh Giao Tiếp cho người lớn. Các bạn tham khảo thông tin ở đây nha.
Một số cảm nhận của học viên đã từng học với Hannah:
https://hannahtransjourney.wordpress.com/testimonial/cam-nhan-cua-hoc-vien-da-tung-hoc-voi-hannah/
Một số nguồn tham khảo:
https://www.englishclub.com/pronunciation/what.htm
https://idplanguage.com/cam-nang/su-khac-nhau-giua-phat-am-tieng-viet-va-tieng-anh.htm